کشور زلاندنو
کشور زلاندنو NEW ZELAND
زلاندنو یا به زبان مائوری آتوتئاروا ‘ کشوری است در اقیانوسیه واقع در آبهای جنوب غربی اقیانوس آرام و جنوب خاوری استرالیا .این کشور از دو جزیره اصلی شمالی و جنوبی و یک جزیره کوچک به نام استوارت و چند جزیره دیگر تشکیل شدهاست.
__________________________________________
نام رسمی کشور زلاند نو: زلاندنو
نام محلی کشور زلاند نو: نیوزیلند
اسامی دیگر کشور زلاند نو: آئوتئاروا
پایتخت کشور زلاند نو: ولینگتون
تاریخ استقلال کشور زلاند نو: ۱۹۰۷/۹/۲۶ از انگلستان
روز ملی کشور زلاند نو: ششم فوریه ‘ سالروز انعقاد پیمان وایتانگی در سال ۱۸۴۰
نوع حکومت کشور زلاند نو: فرمانداری کل (تحت حکومت تشریفاتی پادشاه انگلستان) از سال ۱۹۰۷
ر ئیس حکومت کشور زلاند نو: فرماندار کل : خانم سیلویا کارترایت از سال ۲۰۰۱
رئیس دولت کشور زلاند نو: نخست وزیر : هلن کلارک ( از حزب کارگر در ائتلاف با حزب اتحاد ) از سال ۱۹۹۹
قوه مقننه کشور زلاند نو: قانون اساسی مدون ندارد ; مجلس نمایندگان با ۱۲۰ عضو به مدت ۳ سال ‘ کرسی های مجلس نمایندگان در سال ۱۹۹۹
عضویت در سازمانهای بین المللی: سازمان ملل متحد ‘ اونکتاد ‘ یونیسف ‘ فائو ‘ یاا آ ‘ ایبرد ‘ ایکاتو ‘ ایفک ‘ ایلو ‘ ایمف ‘ ایمو ‘ ایتو ‘ یونسکو
یونیدو ‘یوپو ‘ وهو ‘ ویپو ‘ ومو ‘ ویپو ‘ سازمان تجارت جهانی ‘ سپک ‘ آدب ‘ آپک ‘ اواسی دی ‘ جامعه اقیانوس آرام ‘ پیف ‘ ملل مشترک المنافع
جمعیت کشور زلاندنو
مساحت کشور زلاند نو: ۵۳۴’۲۷۰ کیلومتر مربع ( هفتاد و پنجمین کشور جهان )
جمعیت کشور زلاند نو: ۰۰۰’۹۰۰’۳ نفر در سال ۲۰۰۰ ( صد و نوزدهمین کشور جهان )
تراکم جمعیت کشور زلاند نو: ۱۴/۴ نفر در کیلومتر مربع
پیش بینی جمعیت(۲۰۲۵): ۴/۷ میلیون نفر
جمعیت شهری(۱۹۹۸): ۸۶/۵%
رشد سالانه جمعیت(۲۰۰۰_۱۹۹۵): ۱%
زمان دوبرابر شدن جمعیت: ؟
توزیع سنی(۱۹۹۸): زیر ۱۵ سال ۲۳% ۲۹_۱۵ سال ۲۲/۷% ۵۹_۳۰ سال ۳۹% بالای ۶۰ سال ۱۵/۳%
توزیع جنسی(۱۹۹۸): مرد ۴۹/۲۶% زن ۵۰/۷۴%
امید به زندگی(۱۹۹۹): زنان ۸۰/۸ سال مردان ۷۴/۸ سال
میزان تولد در هر هزار نفر(۱۹۹۹): ۱۴/۶ نفر
میزان مرگ و میر در هر هزار نفر(۱۹۹۹): ۶/۹ نفر
مرگ و میر کودکان در هر هزار تولد(۱۹۹۹): ۵/۵ نفر
رشد طبیعی جمعیت در هر هزار نفر(۱۹۹۹): ۷/۷ نفر
دلایل عمده مرگ و میر در کشور زلاندنو
دلایل عمده مرگ و میر در هر صدهزار نفر(۱۹۹۶): بیماریهای دستگاه گردش خون ۳۱۷/۸ نفر بافت های بدخیم ۲۰۲/۹ نفر بیماریهای دستگاه تنفسی ۸۲/۵ نفر
میانگین زایمان زنان بارور(۱۹۹۹): ۱/۹ نفر
مرگ و میر مادران در هر هزار نفر: ۱۵ نفر
میزان ازدواج در هر هزار نفر: ؟
میزان طلاق در هر هزار نفر: ؟
نژاد/ملیت(۲۰۰۰): انگلیسی تباران ۶۹/۴% مائوری ۱۰% انگلیسی ۹/۱% سایر پولینزیایی ها ۳/۷% بقیه ۱۴/۵%
دین(۱۹۹۶): مسیحی ۶۰/۸% بدون دین ۲۴/۷% بقیه ۱۴/۵%
زبان و خط: انگلیسی ‘ مائوری ( زبانهای رسمی ) خط: لاتین
شهرهای مهم (۱۹۹۸): اوکلند کرایست چرچ ‘ مائو کائو ‘ نورت شور ‘ وایتاکره ‘ دنیدن
بنادر مهم کشور زلاند نو: اوکلند ( خلیج هائوراکی ‘ اقیانوس آرام ) کرایست چرچ ‘ ولینگتون و دنیدن ( اقیانوس ارام)
اقتصاد و دارایی کشور زلاندنو
واحد پول کشور زلاند نو: دلار زلاندنو = ۱۰۰ سنت یک دلار = ۲/۴۸ دلار زلاندنو یک دلار= ۳۲۲۵/۸ ریال
درآمد بودجه(۹۷_۱۹۹۶): ۳۴۷۷۸ میلیون دلار زلاندنو
هزینه بودجه(۹۷_۱۹۹۶): ۳۲۹۵۳ میلیون دلار
تولید ناخالص ملی(۱۹۹۸): ۵۵۳۵۶ میلیون دلار
منشاء تولید ناخالص ملی(۱۹۹۵): کشاورزی ۹% صنعت ۳۰% خدمات ۶۱%
میزان سرمایه گذاری خارجی: (میانگین سالانه ۹۲ _ ۱۹۸۷ ) : ۱۶۲۵ میلیون دلار ۱۹۹۸ : ۱۱۶۰ میلیون دلار
بدهی خارجی: ۲۹۶۲۵ میلیون دلار زلاندنو
کمک های خارجی ۱۳۰- میلیون دلار
میزان پس انداز ناخالص داخلی نسبت به تولید ناخالص داخلی(۱۹۹۸): ۲۱/۴%
نرخ تورم کشور زلاندنو
نرخ تورم: (میانگین سالانه ۹۸_۱۹۹۰ : ۱/۶% ۱۹۹۸ : ۱/۳% ۲۰۰۰ : ۳/۸%
محصولات کشاورزی(۱۹۹۸): سیب گندم جنگل سایر موارد
کاربری زمین(۱۹۹۴): کشاورزی ۱۴/۲% مرتع ۵۰/۴% جنگل ۲۷/۹% سایر موراد ۷/۵%
تعداد دام زنده(۱۹۹۸): گوسفند ۴۷۵۹۵۰۰۰ راس گاو ۰۰۰’۷۷۲’۸ راس خوک ۳۴۰۰۰۰ راس
تولید چوب: ۰۰۰’۵۳۱’۱۶ متر مکعب
صید ماهی(۱۹۹۶): ۲۲۳’۶۱۲ تن
تولید مرغ(۱۹۹۹): ۰۰۰’۵۰۰’۱۲ قطعه
تولید تخم مرغ(۱۹۹۹): ۳۱۷۵۰ تن
تولیدات معدنی(۱۹۹۶): سنگ آهک ۳۴۳’۴۳۸’۳ تن کنسانتره ‘ سنگ آهن ‘ ماسه ۷۱۵’۳۳۳’۲ تن نقره ۲۹۳۰۰
تولیدات صنعتی(۹۷_۱۹۹۶): خمیر چوب ۳۰۰’۴۰۵’۱ تن کود شیمیایی ۰۰۰’۳۶۵’۱ تن نخ ۳۰۲’۲۱ تن آبجو ۰۰۰’۴۵۷’۳۴۳ لیتر کفش ۰۰۰’۸۴۰’۲ جفت فرش ۰۰۰’۹۸۰’۹ متر مربع
انرژی/میزان تولید(میزان مصرف) ۱۹۹۵ ۰۰۰’۰۰۰’۳۷۵’۳۴ کیلووات ساعت زغال سنگ ۰۰۰’۵۱۷’۳ تن نفت خام ۱۹۹۶ : ۰۰۰’۰۰۰’۱۳ بشکه فراورده های نفتی ۰۰۰’۵۸۷’۴ تن گاز طبیعی ۰۰۰’۰۰۰’۷۶۳’۴ متر مکعب
نیروی کار: جمعیت فعال اقتصادی ۱۹۹۹ : ۰۰۰’۸۷۶’۱ نفر نسبت نیروی کار به کل جمعیت ۴۹/۹% میزان بیکاری ۷/۲% ۲۰۰۱ : ۵/۴%
توزیع نیروی کار(۱۹۹۹): کشاورزی ۹/۵% صنعت ۲۲/۹% خدمات ۶۷/۵%
نیروی دفاعی: مدت نظام وظیفه : ؟ تعداد نفرات ارتش ۱۹۹۸ : ۹۵۵۰ نفر نیروی زمینی ۴۶/۱% نیروی هوایی ۳۱/۹% نیروی دریایی ۲۲% سرانه هزینه دفاعی ۱۹۹۷ : ۲۰۴ دلار
واردات و صادرات کشور زلاندنو
واردات۹۹_۱۹۹۸: ۲۳۷۴۲ میلیون دلار زلاندنو شامل : ماشین الات ۲۴/۷% تجهیزات و حمل و نقل ۱۵/۳% منسوجات و تولیدات نساجی ۵/۷% سوختهای معدنی ۵/۷% پلاستیک ۴/۲% از استرالیا ۲۲% امریکا ۱۸/۵% ژاپن ۱۲% چین ۵/۱% انگلستان ۴/۸% آلمان ۴/۵%
صادرات ۹۹_ ۱۹۹۸ ۲۲۵۵۴ میلیون دلار زلاندنو شامل مواد غذایی ۳۹/۴% فلز و مصنوعات فلزی ۶/۴% چول و تولیدات چوبی ۶/۲% ماشین الات ۴/۶% پشم ۳/۵% به استرالیا ۲۱/۲% امریکا ۱۳/۴% ژاپن ۱۲/۷% انگلستان ۵/۹% کره جنوبی ۳/۷% چین ۲/۸%
تراز بازرگانی ۱۹۹۳ ۱۹۹۴ ۱۹۹۵ ۱۹۹۶ ۱۹۹۷ ۱۹۹۸
میلیون دلار زلاندنو ۳۱۲۰+ ۲۰۲۸+ ۱۰۶۸/۹+ ۱۱۶۲+ ۹۰۲+ ۸۱۲+
درصد کل ۸/۷% ۵/۲% ۲/۶% ۲/۸% ۲/۲% ۱/۸%
شاخص قیمت ها و درامدها ۱۹۹۳ ۱۹۹۴ ۱۹۹۵ ۱۹۹۶ ۱۹۹۷ ۱۹۹۸ ۱۹۹۹
شاخص قیمتهای مصرفی ۹۴/۱ ۹۶/۴ ۱۰۰ ۱۰۲/۳ ۱۰۳/۵ ۱۰۴/۸ ۱۰۴/۷
شاخص درامد هفتگی ۹۴/۴ ۹۷ ۱۰۰ ؟ ؟ ؟ ؟
ویژگیهای خانوار: میانگین اندازه خانوار ۱۹۹۶ : ۲/۸ نفر
جهانگردی۱۹۹۸ درامد : ۱۷۲۶ میلیون دلار هزینه ها ۱۴۰۵ میلیون دلار
حمل و نقل و ارتباطات کشور زلاندنو
راه(۱۹۹۷): ۹۱۹۹۶ کیلومتر
راه اهن(۱۹۹۷): ۴۱۰۰ کیلومتر
تعداد اتومبیل(۹۹_۹۸): ۱۱۸’۸۳۱’۱ دستگاه
تعداد کامیون و اتوبوس: ۴۹۴’۳۵۱ دستگاه
کشتی بالای صد تن(۱۹۹۲): ۱۳۹ فروند
فرودگاه: ۳۶ فرودگاه
روزنامه: ۲۳ روزنامه
مجلات ادواری: ۱۲۶ عنوان
کتاب ؟
رادیو(۱۹۹۷): ۰۰۰’۷۵۰’۳ گیرنده رادیویی
تلویزیون(۱۹۹۸): ۰۰۰’۹۵۰’۱ گیرنده تلویزیونی
تلفن(۱۹۹۸): ۰۰۰’۸۶۸’۱ خط تلفن
تلفن همراه(۱۹۹۸): ۷۹۰۰۰۰ خط
رایانه شخصی: ۰۰۰’۱۰۰’۱ دستگاه
اینترنت(۱۹۹۸): ۶۰۰۰۰۰
آموزش و بهداشت کشور زلاندنو
سطوح آموزشی تعداد مراکز آموزشی تعداد معلمین تعداد دانش اموزان نسبت دانش آموز به معلم
ابتدایی۱۹۹۷ ۳۹۴’۲ ۶۴۴’۲۴ ۱۳۹’۴۶۸ ۱۹
متوسطه ۳۳۸ ۱۱۷’۱۵ ۹۶۱’۲۲۹ ۱۵/۲
فنی و حرفه ای ۲۹ ۴۱۶’۵ ۶۵۴’۱۰۶ ۱۹/۷
عالی ۷ ۸۶۷’۴ ۴۸۶’۱۰۶ ۲۱/۹
میزان با سوادی(۱۹۹۱): افراد بالای ۱۵ سال : ۱۰۰۵
تعداد پزشک(۱۹۹۷): ۱۲۳۹۹ نفر
تعداد تخت بیمارستان(۱۹۹۸): ۲۳۴۵۴ تخت
تعداد مبتلایان به ایدز: ۱۳۰۰ نفر
تعداد مبتلایان به سل(۱۹۹۷): در هر صد هزار نفر ۵ نفر
سرانه مصرف روزانه کالری(۱۹۹۷): ۳۳۹۵ کالری
محیط زیست و توسعه انسانی کشور زلاندنو
میزان جنگل زدائی سالانه: ؟
سرانه کاغذ مصرفی برای چاپ و نوشتن(۱۹۹۷): ۵۲/۸ کیلوگرم برای هر نفر
تولید سالانه گاز دی اکسید کربن(۱۹۹۶): ۲۹/۸ میلیون تن
شاخص توسعه انسانی(۱۹۹۸): ۹۰۳/.
__________________________________________________________
اقلیم کشور زلاندنو
زلاندنو کشوری است نسبتا کوهستانی ‘ جزیره شمالی دارای منشا آتشفشانی است و آبفشان های آن هنوز از فعالیت های آذرین آن حکایت می کنند. سرتاسر جزیره جنوبی را رشته کوههای آلپ جنوبی که ارتفاع قلل آن لالاتر از ۳۰۰۰ متر است در بر گرفته و آب و هوای آن معتدل مایل به سرد و مرطوب و بارانی است و رو به جنوب از دمای آن کاسته شده و به سردی گرایش پیدا می کند.
جنگلهای بارانی آن توسط مهاجران اولیه پاکسازی شده و به کشتزارهای وسیع و چراگاههای پهناور تبدیل شده است . بلندترین نقطه زلاندنو قله کوک به ارتفاع ۳۷۶۴ متر است که در کوههای آلپ جنوبی قرار دارد و عمده ترین رودخانه آن رود وایکاتوست که در ازای آن حدود ۴۲۰ کیلومتر می رسد و رودهای کلوته ‘ تایری ‘ کلارنس و وایتاکی از دیگر رودهای مهم آن محسوب می گردند . دریاچه تائوپو به مساحت ۶۰۵ کیلومتر مربع که در جزیره شمالی قرار دارد ‘ همراه با دریاچه ها ‘ یخچال ها و یخرودهای طبیعی و کوههای پوشیده از برف و جلگه ها و دره های سبز و خرم از دل انگیز ترین مناظر طبیعی این سرزمین به شمار می آید . اقتصاد کشور زلاندنو بر پایه کشاورزی و دامداری پیشرفته قرار گرفته و گردشگری و کوهنوردی از دیگر منابع درآمد کشور محسوب می گردد.
تاریخچه کشور زلاندنو
مائوری ها ‘ پولینزیایی تبارانی هستند که در سده نهم میلادی در این کشور ساکن شدند و آن را آئوتئاروا یعنی سرزمین ابرهای سفید و دراز نامیدند و خود بعنوان صاحبان اصلی آن مرز و بوم شناخته شدند.
در سال ۱۶۴۲ آبل تاسمان هلندی به جزیره جنوبی رسید و آنجا را به یاد زادگاه خود زیلاند یا زلاندنو نامید ‘ ولی با مقاومت و پایداری سخت مائوری ها روبرو شد و از پیاده شدن از کشتی خودداری کرد. جیمز کوک دریانورد انگلیسی در سال ۱۷۶۹ جزایر اصلی زلاندنو را درنوردید و درهای بسته سرزمین مزبور را به روی اروپاییان باز کرد و در پی آن صیادان نهنگ و بازرگانان پا بر آن سامان نهادند و همراه با زندانیان فراری استرالیا و ناویانی که ترک خدمت کرده بودند ‘ ماندگاههایی چند در آنجا احداث گردید.
در آغاز سده نوزدهم ‘ مهاجران انگلیسی و مبلغین مذهبی ‘ گروه گروه به آنجا وارد شدند و ماندگاههای باز هم بیشتری در گوشه و کنار آن پدید آوردند و انواع بیماریها و باورهای راست و دروغ را با خود به ارمغان آورده و در میان بومیان مائوری اشاعه دادند و نحوه زندگی آنان را به کلی دگرگون ساختند.
پیمان وایتانگی در کشور زلاندنو
در سال ۱۸۷۴ جزیره شمالی زلاندنو طی پیمان وایتانگی ‘ ضمیمیه امپراتوری بریتانیا شد و قوانین و مقررات انگلیسی در آنجا حاکم گردید. قرارداد وایتانگی که بین انگلیسی ها و روسای مائوری به امضا رسید ه بود ‘ مهاجران را متعهد می کرد تا مالکیت بومیان را به رسمیت بشناسند و آیین ها و رسوم آنان را گرامی بدارند. در همین سال جزیره جنوبی نیز به عنوان امتیاز اکتشاف تحت سلطه انگلستان درآمده بود. هنوز ۲۰ سال از عقد قرار داد وایتانگی نگذشته بود که انگلیسی ها پیمان مزبور را نادیده گرفتند و جنگهای متعددی را بین مائوری ها و اروپایییان که یک بار سهه سال و بار دوم ۱۰ سال به درازا کشید ‘ باعث شدند و سرانجام با به رسمیت شناختن پاره ای حقوق برای مائوری ها آن را به پایان رسانیدند .
به دنبال آن سیل مهاجران اروپایی روانه زلاندنو شد و دوباره اراضی متعلق به مائوری ها مورد تجاوز و دست اندازی قرار گرفت ‘ تا جایی که میزان مالکیت اراضی توسط مائوری ها که در سال ۱۸۴۰ ‘ حدود ۲۷ میلیون هکتار بود ‘ در زمان حاضر به حدود یک میلیون هکتار رسیده است. با پیدا شدن معادن طلا در جزیره جنوبی ‘ گروههای جدید مهاجران انگلیسی و چینی و استرالیایی به آن سرزمین هجوم بردند و نیروی انسانی و بالطبع وضع اقتصادی جزیره مزبور را تا میزان قابل توجهی فزونی بخشیدند.
استقلال کشور زلاندنو
زمینهایی که از مائوری ها گرفته شده بود به مرور به کشتزارها و چراگاههای پهناور مبدل شد و با قطع درختان جنگلی بر وسعت آنها افزوده گردید و اقتصاد کشور بر مبنای کشاورزی و دامداری و صنایع جنبی آن پایه گذاری شد و مائوری ها که در آغاز از نظر حقوقی با اروپاییان برابر بودند بتدریج به کارگران کشتزارها و مراتع و امثال آن مبدل شدند . تا پایان قرن نوزدهم صحنه سیاسی زلاندنو تحت تاثیر لیبرالها قرار داشت و دولت لیبررال زلاندنو برای اولین بار در جهان به زنان حق رای اعطاء نمود.
درآغاز سده بیستم جنبش های کارگری شروع شد و حزب کارگر زلاندنو به یکی از ارگانهای مهم سیاسی کشور مبدل شد. در سال ۱۹۰۷ استقلال زلاندنو از سوی انگلستان به رسمیت شناخته شد و نماینده شاه انگلستان به عنوان فرماندار کل به حکومتی تشریفاتی اکتفا کرد. در انتخابات سال ۱۹۳۵ ‘ حزب کارگر زلاند نو توانست با جلب حمایت مائوری ها ‘ برای اولین بار به حکومت برسد . زلاندنو در جنگهای جهانی اول و دوم جزء متفقین بود و با باز شدن پای امریکایی ها در منطقه ‘ جزء هم پیمانان سیاسی و نظامی امریکا درآمد و تا حدی به امریکا نزدیک شد که ناخواسته درگیر جنگ ویتنام گردید و همین امر اثرات ژرفی در حیات سیاسی زلاندنو به جای گذارد.
ممنوع الورود شدن مهاجران جزایر اقیانوس ارام به کشور زلاندنو
در سال ۱۹۷۵ ‘ حزب ملی به قدرت رسید و ورود مهاجران جزایر اقیانوس آراام را ممنوع کرد. در این سال فعالین مائوری موفق شدند که دادگاهی برای بررسی نقض مفاد قرار داد وایتانگی تشکیل دهند که حزب کارگر نیز از آن حمایت نمود. حزب کارگر در سال ۱۹۸۴ به قدرت رسید و قانونی در سال ۱۹۸۷ ‘ ورود سلاح ها یا کشتی های اتمی به هریک از بنادر زلاندنو را ممنوع نمود. این قانون به لغو پیمان دفاعی میان زلاندنو و امریکا منجر شد . اگر چه حزب ملی در انتخابات سال ۱۹۹۵ را به نفع خود پایان رساند ‘ اما در شیوه اداره امور کشور هیچ تغییر اساسی پیش نیامد.
در طی سال ۱۹۹۴ و ۱۹۹۵ ‘ دولت با پرداخت ۱۸۰ میلیون دلار زلاندنو و همچنین واگذاری ۱۵۴۰۰ هکتار زمین به تاینویی های ساکن جزیره شمالی ‘ به جبران بخشی از ادعاهای آنان در مورد تعدیات قرن قبل توسط مهاجران انگلیسی تبار پرداخت. علاوه بر آنملکه انگلستان نیز از مزدم این جزیره به خاطر کشته شدن مردم این سرزمین در طی دوران استعمار ‘ عذرخواهی نمود. در سال ۱۹۹۷ نیز دولت به توافقی با افراد قبیله ناگی تاهو که در جزیره جنوبی سکونت دارند ‘ دست یافت و به موجب آن ۱۷۰ میلیون دلار زلاندنو و مقداری زمین به عنوان جبران خسارات وراده به انان پرداخت نمود. در انتخابات پارلمانی سال ۱۹۹۶ ‘ برای مائوری ها تعداد مشخصی از کرسی های پارلمان در نظر گرفته شد و تعداد نمایندگان آن به دو برابر افزایش یات.
اولین نخست وزیر زن در کشور زلاندنو
در سال ۱۹۹۷ ‘جیم بولگر ‘ نخست وزیر زلاندنو استعفاء داد و جنی شیپلی ‘ به عنوان اولین نخست وزیر زن در تاریخ زلاندنو به جای وی نشست. در انتخابات سال ۱۹۹۹ ‘ حزب کارگر با کسب ۵۲ کرسی موفق به تشکیل دولت ائتلافی گردید. در این انتخابات ۳۵ کرسی از ۱۲۰ کرسی پارلمان نصیب زنان شد که نخست وزیر و رهبر حزب مخالف نیز در زمره آنان بودند. در سال ۲۰۰۰ دولت اعلام کرد امتیازات و القابی که دولت انگلستان به اشخاص اعطاء می کند ‘ در نظر گرفته نخواهد شد. در پی عملیات تروریستی ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ در امریکا دولت زلاندنو اعلام آمادگی کرد تا سرویس هوایی ویژه خود را برای مبارزه با تروریزم در اختیار دولت امریکا بگذارد. د رهمین سال تعدادی از پناهندگان افغانی که دولت استرالیا از پذیرش انان خودداری نموده و در اقیانوس آرام سرگردان بودند ‘ توسط دولت زلاندنو پذیرفته شدند و در شهر اوکلند استقرار یافتند.
توابع و سرزمینهای پیوسته زلاندنو
NEW ZEALAND’S DEPENDENT AND ASSOCLATED TERRTTORIES
توکلاو
Tokelau
جزایری است نیمه خودمختار به مساحت ۱۲ کیلومتر مربع و با ۲۰۰۰ نفر جمعیت در آبهای جنوبی اقیانوس آرام ‘ خاور جزایر تووالو ‘ حدود ۳۴۰۰ کیلومتری شمال خاوری زلاندنو . جزایر توکلاو از سه جزیره کوچک مرجانی به نام اتافو ‘ ناکونونو ‘ فاکائوفو ‘ و همچنین جزیرک سیونیس تشکیل یافته که جزیرگ فوق از نظر جغرافیایی به ساموآی امریکا متعلق است.
جزیره های مزبور که جزیی از جزایر پولینزی به شمار می آیند ‘ مسطح و هموارند و از نظر کشاورزی باروری چندانی ندارند. اقلیم آن گرم و مرطوب و میزان بارندگی آنها متغیر است و اغلب خشکسالی همراه است. عمده فعالیت اقتصادی مردم آن ماهیگیری است و موز و نارگیل مهمترین محصول کشاورزی آن است.
مردم توکلاو پولینیزیایی تبارند و اکثرا پروتستان هستند. زبان رسمیشان ساموآیی است و مرکز آن فاکائوفوست و فنوآفالا دیگر شهر عمده آن است. واحد پول توکلاو دلار زلاندنو است و فرماندار کل زلاندنو بر امور آن نظارت قانونی دارد و از طریق وزارت امور خارجه آن کشور اداره می شود. پولینیزیایی ها از دیرگاه در این جزایر سکونت داشتند و از راه کشاورزی و ماهیگیری روزگار می گذراندند . نخستین اروپایی که در سال ۱۷۶۵ بر این جزایر پا نهاد ‘ جان بایرون انگلیسی بود و به همین انگیزه در سال ۱۸۷۷ تحت حمایت دولت انگلستان قرار گرفت و در سال ۱۹۲۵ ضمیمه زلاندنو گردید.
ادعای امریکا بر سرزمینهای زلاندنو
مدتی مورد ادعای دولت امریکا بود تا اینکه براساس پیمان دوستی سال ۱۹۸۰ ‘ دولت امریکا از ادعای خود دست کشید و رسما آن را به دولت زلاندنو واگذار کرد. در تغییرات جوی و خشکسالی دهه ۱۹۸۰ از نظر کشاورزی دچار بحران شد و گروهی سکنه آن ترک وطن کردند و به نقاط دیگر به خصوص زلاندنو روی آوردند. مسئله دگرگونیهای شرایط جوی جزایر توکلاو در سال ۱۹۸۹ مورد توجه سازمان ملل قرار گرفت و خطرات ناشی از آلایش های زیست محیطی جزایر مزبور که حیات و موجودیت آن را تهدید می کند گوشزد گردید.توفند سهمگین فوریه ۱۹۹۰ جزایر توکلاو را درهم پیچید و حدود ۸۰ درصد کشتزارهای موز و نارگیل و همچنین بیمارستانها و مدارس و خانه ها و پل ها را از بین برد و نابود کرد و به دنبال آن مهاجرت به سوی زلاندنو دوباره آغاز گردید و اقدامات و قول های مساعد دولت مرکزی نیز سودی نبخشید.
سرزمین راس
Ross Dependency
سرزمین راس شامل بخشی از سرزمین جنوبگان ‘ واقع در بین طول های جغرافیایی ۱۶۰ درجه شرقی و ۱۵۰ درجه غربی و جنوب عرض جغرافیایی ۶۰ درجه جنوبی تا نقطه قطب جنوب و جزایر واقع در این محدوده می باشد . این سرزمین در جنوب اقیانوس جنوبی و دریای راس واقع شده و وسعت آن به ۷۵۰۳۱۰ کیلومتر مربع می رسد که از این مقدار حدود ۴۱۳۵۴۰ کیلومتر آن در سرزمین جنوبگان واقع شده و حدود ۳۳۶۷۷۰ کیلومتر آن را جزیره های یخی تشکیل داده است. قسمت هایی از سرزمین ویکتوریا ‘ شبه جزیره ادوارد هفتم ‘ جزیره های راس ‘ کولمن ‘ اسکات ‘ فرانکلین ‘ پوسسیون ‘ روزولت و جزایر بالنی در محدده این سرزمین واقع شده است . بلندترین نقطه این سرزمین کوه کرک پاتریک است که ۴۵۲۸ متر ارتفاع دارد.
این سرزمین از سال ۱۹۲۳ توسط زلاندنو اداره می شود و در سال ۱۹۵۷ یک ایستگاه تحقیقیاتی در جزیره راس تاسیس شده است. از سال ۱۹۵۸ تا ۱۹۹۵ کمیته تحقیقاتی سرزمین راس بر تحقیقات علمی این ایستگاه و ایستگاه لیک واندا که در سال ۱۹۶۸ به وجود آمد نظارت داشته است. در سال ۱۹۸۶ علائمی از وجود ذخائر نفت در ۶۰۰ متری عمق بستر اقیانوس کشف شد.
توابع و سرزمین های پیوسته زلاندنو ‘ جزایر کوک و نیوئه ‘ جزء توابعی به شمار می روند که از خودمختاری نسبتا بالایی برخوردارند و سرزمین های پیوسته توکلاو و سرزمین راس زیر نظر مستقیم دولت زلاندنو اداره می شوند.
کوک
Cook
مجمع الجزایر خودمختاری است به مساحت ۲۳۵ کیلومتر مربع و جمعیتی معادل ۲۰۰۰۰ نفر واقع در آبهای جنوبی اقیانوس آرام و ۲۷۰۰ کیلومتری شمال خاوری زلاندنو.
این جزایر که کلا از ۱۵ جزیره تشکیل سافته ‘ در پهنه ای از اقیانوس آرام به وسعت دو میلیون کیلومتر مربع جای گرفته اند و به دو گروه تقسیم می گردند. گروه شمالی مرکب از هفت جزیرک مرجانی پست و بایر کلا به مساحت ۲۵ کیلومتر مربع بوده و گروه جنوبی از هشت جزیره بزرگتر که اکثرا منشا آذرین دارند تشکیل یافته است. مساحت جزایر این گروه روی هم ۲۱۰ کیلومتر مربع است و دارا بودن زمینهای قابل کشت و باروری خاک از ویژگی آنهاست.
مرکز جزایر کوک آواراوآ نام دارد و در بزرگترین جزیره آن یعنی راروتونگا واقع است. جزیره های آیتوتاکی ‘ آتیو ‘ مانگایا ‘ مانیهیکی و ناسائو از دیگر جزایر عمده آن هستند. بلندترین نقطه جزایر کوک ‘ کوه تیمانگابا است که ۳۵۲ متر ارتفاع دارد. یکی از ویژگیهای اقلیمی جزایر کوک آن است که هر پنج سال یکبار خشکسالی شدید دچار می گردد و کوپرا ‘ نارگیل و موز عمده ترین فراورده کشاورزی آن است.
نژاد مردمان کوک
مردم کوک مائوری های پولینیزیایی تبار هستند و پیرو دین مسیح می باشند. زبان رسمی آنان انگلیسی است و متئوری زبان دوم آنهاست. جزایر کوک نیمه خودگردان است و به وسیله زلاندنو و با نظارت فرمانداری کل زلاندنو اداره می شود. با این همه ‘ خودداری پارلمان داخلی است و نخست وزیر محلی دارد ‘ ولی واحد پول آن دلار زلاندنو است.
جزایر کوک که در حقیقت قبلا به وسیله مائوری های پولینزی و سپس به توسط اسپانیایی ها کش شده بود ‘ نام خود را از کاپیتان جیمز کوک دریانورد معروف انگلیسی که در سال ۱۷۷۳ به جزایر مزبور رسید ‘ گرفته است. در سال ۱۸۲۱ جامعه مبلغین انگلیسی ‘ گروهی از مبلغین مذهبی را برای اشاعه مسیحیت به انجا اعزام داشت و در سال ۱۸۸۳ آن را تحت الحمایه خود قرار داد. در سال ۱۹۰۱ حق مالکیت مائوری های مقیم جزیره به رسمیت شناخته شد و از نظر اداری تحت تابعیت زلاندنو قرار گرفت و در سال ۱۹۶۵ به خودمختاری نایل گردید.
نیوئه
Niue
جزیره ای است نیمه خود مختار ‘ به مساحت ۲۶۰ کیلومتر مربع و با جمعیتی حدود ۲۰۰۰ نفر واقع در آبهای جنوبی اقیانوس آرام ‘ در ۲۳۰۰ کیلومتری شمال خاوری زلاندنو و غرب مجمع الجزایر کوک . نیوئه جزیره ای است مسطح و هموار با منشاء مرجانی و اراضی نسبتا بارور که حداکثر ارتفاع آن از سطح دریا حدود ۶۵ متر است . اقلیم آن گرم و مرطوب و پرباران است و وزش بادهای دریایی بر اعتدال و لطافت هوای آن کمک میکند و موز و کوپرا از فراورده های کشاورزی آن است. مردم نیوئه پولینیزیایی تبارند و پیرو مذهب پروتستان هستند. زبان رسمی آنان انگلیسی است و زبان ملی یا بومی آنان زبان نیوئه می باشد.
مرکز آن آلوفی است و به صورت نیمه خودمختار و تحت نظارت اداری دولت زلاندنو اداره می شود . دارای پارلمان محلی است که ۲۰ عضو دارد و نخست وزیر آن از سوی دولت زلاندنو منصوب می گردد و امور دفاعی و روابط خارجی آن زیر نظارت زلاندنو قرار دارد. واحد پول آنها دلار زلاندنو است و نام دیگرش سویج استو
ساکنان اولیه نیوئه ‘ ساموآیی و تونگایی ها هستند . در سال ۱۷۷۴ کاپیتان کوک ‘ دریانورد انگلیسی به آنجا رسید و در سال ۱۹۰۰ مورد ادعای مالکیت انگلستان قرار گرفت. از سال ۱۹۰۱ تا ۱۹۰۴ در تابعیت اداری مجمع الجزایر کوک قرار داشت و از آن سال تحت اداره مستقیم زلاندنو درآمد. در سال ۱۹۷۴ بعنوان یک واحد نیمه خودگردان رسمیت یافت و از نظر اداری تابع زلاندنو شد.